25 снежня 2022 года народнаму мастаку Беларусі, заслужанаму дзеячу мастацтваў, прафесару, сябру Беларускага саюза мастакоў Барысу Федасеевічу Герлавану споўнілася 85 гадоў.
Беларускі саюз мастакоў віншуе выбітнага мастака і педагога з юбілеем і зычыць яму здароўя, моцы і новых творчых дасягненняў!
Больш за паўстагоддзя ўзбагачае сцэнічнае мастацтва Беларусі выбітны майстар сцэны, бліскучы тэатральны мастак Барыс Герлаван, лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і Беларусі, прэміі імя Е. Міровіча, спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за ўклад у выхаванне творчай моладзі, уладальнік “Крыштальнай Паўлінкі”. Спектаклі ў сцэнаграфіі Барыса Герлавана сталі легендай Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы. Яго называюць казачным алхімікам сцэны.
БАРЫС ГЕРЛАВАН: “Я прыйшоў у тэатр у 60-я гады, і мне ўсё яшчэ памятаецца бытавы тэатр, натуралістычны. Калі ўжо ставілі на сцэне хату, то яна павінна была быць “сапраўднай” – з мохам з-пад бярвення. Праца над пошукам ладу, метафары не падтрымліваліся: усё павінна было быць як у жыцці. Гэта заўсёды мяне вельмі здзіўляла, але сам час дапамагала рухацца наперад і дыктавала свае законы. 70-я гады далі тэатру новую драматургію і рэжысуру, якія ў сваю чаргу патрабавалі і новага мастацкага афармлення спектакля. Усплёск вобразнасці, хуткай змены карцін стаў адкрыццём для гледача. З’явілася ўмоўнасць, большае значэнне набылі сімвалы, так званы фактурны вобраз, які нараджаў мноства асацыяцый. Гэта было своеасаблівым адраджэннем сучаснага тэатра”, – распавядаў у адным з інтэрв’ю газеце” Літаратура і мастацтва ” мастак.
Барыс Герлаван працаваў з многімі таленавітымі рэжысёрамі, у тым ліку з Барысам Эрыным, Георгіем Шчарбаковым, Уладзімірам Маланкіным, але большую і лепшую частку сваіх пастановак ажыццявіў разам з мастацкім кіраўніком Купалаўскага тэатра Валерыем Раеўскім.
У 1976 годзе Барыс Федасеевіч стаў галоўным мастаком Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы. Больш за 100 спектакляў паставіў ён на сцэне гэтага тэатра, афармляў спектаклі і ў іншых гарадах Беларусі, а таксама за яе межамі – у Расіі, Польшчы, Славеніі і Ірландыі.
“Мне заўсёды вельмі цікавы пошук, той стан, калі я яшчэ не магу вызначыць, што мне трэба, а што не, калі я магу лётаць, фантазіяваць і не думаць пра тое, што мне не хапае грошай на мае паветраныя замкі і незвычайныя караблі. Такі стан, верагодна, можна параўнаць са станам прадчування кахання”, – так апісвае творчы працэс Барыс Герлаван.
Дзякуючы свайму таленту Барыс Герлаван з’яўляецца паўнапраўным сааўтарам драматургічнага твора. Яго творчасць адрознівае яркая вобразнасць мастацкага мыслення, метафарычнасць, выкарыстанне незвычайных фактур і матэрыялаў, аб’ёмных дэкарацый, трансфармуюцца па ходзе дзеяння, гарманічнае спалучэнне колеру, фактур і светлавой партытуры. Адзінства гэтых складнікаў і надае сцэнаграфіі Герлавана яркую відовішчнасць і эмацыйную выразнасць.
Барыс Герлаван – адзін з яркіх і таленавітых тэатральных мастакоў. Ён стварае свой тэатр, здзіўляючы публіку кожным сваім спектаклем. Тэатральны крытык Барыс Бур’ян адзначыў, што Барыс Герлаван “умее таленавіта раскрыць самыя змрочныя і заблытаныя супярэчлівыя матывы драмы. Гармонія яго сцэнаграфіі ў ансамблі з купалаўскімі акцёрамі стварае магутную сімвалічную энергію, прамяні якой зачароўваюць гледачоў”.
